170 δισ. ευρώ μας χρωστά η Γερμανία!

ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΠΟΠΛΗΡΩΣΕΙ ΤΟ ΚΑΤΟΧΙΚΟ ΔΑΝΕΙΟ ΠΟΥ ΠΗΡΕ ΤΟ ’41, ΟΠΩΣ ΥΠΟΧΡΕΟΥΤΑΙ

Το ποσό που υποχρεούται σήμερα να μας επιστρέψει η Γερμανία κυμαίνεται από 54 έως 170 δισ. ευρώ. Το πρώτο ποσό αφορά την επιστροφή του δανείου χωρίς τόκους και το δεύτερο με τόκους. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και τις πολεμικές αποζημιώσεις που δεν πλήρωσε, το χρέος της προς την Ελλάδα ξεπερνά το 1 τρισ. ευρώ!

Στη δυσμενή κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα λογικό είναι να ψάχνει η κυβέρνηση για να βρει πόρους. Υπό την πίεση της τρόικας, των δανειστών και φυσικά των Γερμανών, η Ελλάδα σκέφτεται ακόμα και να πουλήσει δημόσια περιουσία για να μαζέψει λεφτά. Όμως, μήπως η κυρία Μέρκελ και όλοι οι Γερμανοί αξιωματούχοι που μας προτείνουν να πουλήσουμε, ξεχνούν ότι πρώτα η Γερμανία χρωστάει στην Ελλάδα;

Όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, η μικρή και αδύναμη Ελλάδα έδωσε, στη δυσκολότερη καμπή της ιστορίας της, δάνειο στην πανίσχυρη Γερμανία. Το δάνειο όμως δεν ξεπληρώθηκε ποτέ. Όχι επειδή κρίθηκε έκνομο ή επειδή υπήρχε αδυναμία. Απλώς, οι Γερμανοί έκαναν ότι ξέχασαν και οι Έλληνες πολιτικοί φοβήθηκαν (και φοβούνται) να το ζητήσουν.

Μιλάμε βέβαια για το περίφημο κατοχικό δάνειο, το οποίο παραμένει ανεξόφλητο 65 ολόκληρα χρόνια μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους ναζί. Το ποσό το οποίο υποχρεούται σήμερα να μας επιστρέψει η Γερμανία κυμαίνεται από 54 έως 170 δισ. ευρώ. Το πρώτο ποσό αφορά την επιστροφή του δανείου χωρίς τόκους και το δεύτερο με τόκους. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και τις πολεμικές αποζημιώσεις που δεν πλήρωσε η Γερμανία, το χρέος της προς την Ελλάδα ξεπερνά το 1 τρισ. ευρώ!

Το εφιαλτικό για τη γερμανική πολιτική σκηνή είναι το γεγονός ότι ομάδα Ελλήνων επιστημόνων, υπό τον διδάκτορα Κοινωνιολογίας Τάσο Ηλιαδάκη, προτίθεται να διεκδικήσει (επιτέλους) την επιστροφή του δανείου που πεισματικά και παράνομα αρνείται η Γερμανία. Τη συμπαράστασή του σε αυτή την κίνηση έχει εκφράσει, σύμφωνα με πληροφορίες, και ο κ. Δ. Δόλλης…

  

Το δάνειο

Ο γεννημένος στη Βιέννη καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Χάγκεν Φλάισερ πιστεύει ότι το οφειλόμενο ποσό είναι πολύ μικρότερο: περίπου 5 δισ. ευρώ. Όμως, όπως λέει, το σημαντικό, το οποίο τον κάνει να ντρέπεται για την πρώτη του πατρίδα, τη Γερμανία, είναι το γεγονός ότι η ναζιστική Γερμανία αναγνώριζε το χρέος της προς την Ελλάδα ενώ η δημοκρατική όχι. Ποιο είναι όμως αυτό το χρέος;

Τον Απρίλιο του 1941 οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Ελλάδα και καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της λεηλατώντας τον ελληνικό λαό και εξαρθρώνοντας την οικονομία. Τα πτώματα των χιλιάδων νεκρών κείτονταν στους δρόμους. Υπολογίζεται ότι ο αριθμός των νεκρών υπό τον ζυγό των Γερμανών ανήλθε στους 350.000. Ήταν η εποχή που στην Ελλάδα η στρατιωτική δύναμη του κατακτητή αριθμούσε 300.000 άνδρες. Το δάνειο ήταν ιδέα των Ιταλών οι οποίοι ήθελαν να βάλουν ένα όριο στα ποσά που αντλούσε κάθε μήνα η γερμανική διοίκηση για να καλύψει τα έξοδα κατοχής. Τις υπέρογκες δαπάνες κατοχής συνόδευε η λεηλασία παντός αγαθού. Μια μικρή χώρα, η οποία και προπολεμικά ήταν οικονομικά αδύναμη, κατάφερε να δανείσει την υπερδύναμη της εποχής.

  

Η σχετική δανειακή συμφωνία θα υπογραφεί στις 14 Μαρτίου του 1942 από τους πληρεξούσιους της Γερμανίας και της Ιταλίας ερήμην ακόμη και της κυβέρνησης. Σύμφωνα με τη δανειακή σύμβαση, την οποία η Ελλάδα πληροφορήθηκε εννέα μέρες μετά, έπρεπε να καταβάλλει κάθε μήνα 1,5 δισ. δραχμές ως έξοδα κατοχής, ενώ οι αναλήψεις άνω του ποσού αυτού από την Τράπεζα της Ελλάδος θα ήταν άτοκο δάνειο. Έτσι, εν καιρώ πολέμου η Τράπεζα της Ελλάδος αναγκάστηκε να δανείσει στους ναζί κατακτητές 476 εκατ. γερμανικά μάρκα, δηλαδή 3,5 εκατ. δολάρια, αγοραστικής αξίας του 1938. Σύμφωνα με τους αναλυτές, όπως και τους υπολογισμούς του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών, το κατοχικό δάνειο σήμερα ανέρχεται στα 54 δισ. ευρώ χωρίς τους νόμιμους τόκους! Άλλοι ιστορικοί, καθηγητές και επιστήμονες έχουν εκτιμήσει ότι το ποσό κυμαίνεται σε χαμηλότερα επίπεδα, όμως συνεχίζει να είναι ένας υπέρογκος ανεξόφλητος λογαριασμός. Με το πέρασμα 65 χρόνων και τις μετατροπές που έχουν πραγματοποιηθεί το χρέος των Γερμανών αγγίζει τουλάχιστον τα 20 δισ. ευρώ.

Για πρώτη φορά μια φτωχή και κατεστραμμένη χώρα δάνειζε μια πλουσιότερη με πρωτοφανείς όρους. Καθώς είχε αναγκαστικές οικονομικές επαφές με τους ναζί κατακτητές, δεν ερωτήθηκε για τη σύμβαση! Ο πληρεξούσιος της Γερμανίας Άλτενμπουργκ ανακοίνωσε ότι πλέον η Ελλάδα θα είχε δανειακές αναλήψεις, οι οποίες θα είχαν τη μορφή μηνιαίων προκαταβολών. Όμως το ύψος και η διάρκεια του δανείου δεν προσδιοριζόταν. Επίσης, δεν προσδιοριζόταν πότε θα άρχιζε η εξόφλησή του, ωστόσο οριζόταν ότι ήταν άτοκο και σε δραχμές. Οι δόσεις του περίφημου κατοχικού δανείου δεν ήταν σταθερές. Για παράδειγμα, τον Αύγουστο του 1941 η ΤτΕ δάνεισε συνολικά 3.997.200 δραχμές, ενώ τον Δεκέμβριο το ίδιου έτους το ύψος του δανείου άγγιξε τα 20.061.100 δραχμές. Τον Δεκέμβριο του 1942 το δάνειο των Γερμανών από την ΤτΕ έφτασε τα 205.881.000 δραχμές, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 1943 βάσει της σύμβασης ο δανεισμός ανήλθε στα 804.649.000 δραχμές.

Εκτός από το ανεξόφλητο κατοχικό δάνειο, η γερμανική κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να μας δώσει δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ για τις καταστροφές στις υποδομές κατά την περίοδο της κατοχής. Συγκεκριμένα, έχουν... ανοίξει λογαριασμό με το Δημόσιο, όπου και χρωστάνε 7,1 δισ. δολάρια αγοραστικής αξίας του 1938. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, έως το Μάρτιο του 2010 το ποσό μεταφράζεται σε 108,43 δισ. ευρώ, πάλι χωρίς τους τόκους. Αν υπολογίσουμε το ελάχιστο επιτόκιο του 3% σε τιμές του 1938, σήμερα η τιμή του χρέους υπερβαίνει το 1 τρισ. ευρώ.

Οι ανεπανόρθωτες ζημιές που προκλήθηκαν όσο η Ελλάδα επιβίωνε κάτω από τον γερμανικό ζυγό είναι ανυπολόγιστες και το οφειλόμενο ποσό προς την ΤτΕ δύσκολα μπορεί να προσδιοριστεί. Όσοι επιστημονικοί αναλυτές, καθηγητές και συγγραφείς έχουν ασχοληθεί με το συγκεκριμένο θέμα τονίζουν ότι αν η κυβέρνηση διεκδικήσει τα εκατοντάδες δεκάδες ευρώ που μας ανήκουν από τους Γερμανούς, θα αποπληρώσουμε το δημόσιο χρέος και η Ελλάδα θα ανακουφιζόταν από τις οικονομικές υποχρεώσεις που τη βαραίνουν.

Στη σύμβαση αναγραφόταν ως όρος ότι η επιστροφή των χρημάτων θα γινόταν αργότερα, κίνηση που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε από τους Γερμανούς.

38 «σαπιοκάραβα»

Οι κυβερνήσεις της Γερμανίας αποποιούνται συνεχώς την ευθύνη. Όμως το ποσό δεν έχει παραγραφεί, ούτε μπορεί να παραγραφεί. Απόδειξη; Το δάνειο αυτό υπολογίζεται κάθε χρόνο τόσο από την Τράπεζα της Ελλάδος όσο και από τη γερμανική κρατική τράπεζα. Επίσης, η Γερμανία έχει αναγνωρίσει ότι παρέλαβε το κατοχικό δάνειο, καθώς έχει πληρώσει τις δύο πρώτες δόσεις. Συγκεκριμένα, λίγο καιρό πριν απελευθερωθεί η χώρα μας και επιστρέψουν στην πατρίδα τους αποπλήρωσαν τη δεύτερη δόση. Οι οφειλές τους προς τη χώρα μας είναι αναγνωρισμένες με διεθνείς συμφωνίες, όπως και με διεθνείς συμβάσεις. Παράλληλα, οι υπογραφές έπεσαν σε μια σύμβαση, η οποία μεταξύ άλλων ανέφερε:

• Σύμφωνα με το άρθρο 2 η κυβέρνηση της Ελλάδος είναι υποχρεωμένη κάθε μήνα να καταβάλλει τα έξοδα κατοχής, τα οποία ανέρχονταν σε 1,5 δισ. δραχμές.
• Σύμφωνα με το άρθρο 3 οι αναλήψεις από την ΤτΕ άνω του ποσού αυτού θα χρεώνονται στις κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Ιταλίας άτοκα σε δραχμές, ως δάνειο της Ελλάδας προς αυτές.
• Σύμφωνα με το άρθρο 4 η επιστροφή του δανείου θα γινόταν αργότερα.
• Σύμφωνα με το άρθρο 5 η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας - Γερμανίας είχε αναδρομική ισχύ.

Παρά τη συμφωνία που είχαν συνάψει στο παρελθόν και παρά τους σαφείς όρους που αναγράφονται σε αυτή και ενώ τότε τους είχαν αποδεχτεί, πλέον δεν τους αναγνωρίζουν. Με διάφορα τεχνάσματα και δικαιολογίες, από τη μέρα που απελευθερώθηκε η χώρα μας και οι Γερμανοί έφυγαν προσπαθούν να απαλλαχτούν από τις υποχρεώσεις τους.

Με το πρόσχημα ότι για 45 χρόνια η Γερμανία ήταν χωρισμένη σε Ανατολική και Δυτική δεν εξοφλούσε την Ελλάδα. Το 1990 πραγματοποιήθηκε η επανένωση, όμως με ένα περίτεχνο τέχνασμα κατάφερε να αποφύγει την αποπληρωμή του κατοχικού δανείου. Ύστερα, ισχυρίστηκε ότι έχει εξοφλήσει το χρέος της προς την Ελλάδα όταν έδωσε 115 εκατ. ευρώ στις 21 Σεπτεμβρίου του 1961. Αργότερα, τον Νοέμβριο του 1995 η Ελλάδα ζήτησε να αποπληρωθεί το χρέος θέτοντας ρηματική διακοίνωση. Η Γερμανία όμως σταθερά απορρίπτει το αίτημα, επικαλούμενη ότι το δάνειο εντάσσεται στη συμφωνία του Λονδίνου, ενώ με θράσος απάντησε ότι οι Έλληνες δεν δικαιούνται να έχουν τέτοιες απαιτήσεις ύστερα από την πάροδο 50 χρόνων. Κατά καιρούς το θέμα έπεσε ξανά στο τραπέζι, όμως η γερμανικές κυβερνήσεις αρνήθηκαν κατηγορηματικά να εξοφλήσουν το δάνειο.

Η Γερμανία, ακολουθώντας την πρόταση των Αμερικανών, ζήτησε να μας αποπληρώσει σε είδος. Μας έδωσαν 38 πλοία, τα οποία πριν γίνουν περιούσια μας ήταν δεμένα στο λιμάνι του Αμβούργου για τέσσερα χρόνια, ενώ η εργοστασιακή δομή ήταν παλιάς τεχνολογίας. Τελικά η «σκουριασμένη» περιουσία που μας παραχώρησαν πουλήθηκε ως παλιοσίδερα, και φυσικά δεν αποτελούσε ούτε μικρό μέρος της αποπληρωμής των χρεών.

Ελλάδα: Η μόνη χώρα που δεν αποζημιώθηκε

H Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που μέχρι σήμερα δεν πήρε καμία απολύτως αποζημίωση για τις ανθρώπινες και υλικές ζημίες που προξένησαν τα στρατεύματα κατοχής. Άλλοτε οι διαδικασίες παρέμεναν ανολοκλήρωτες και άλλοτε η κυβέρνηση έδειχνε πλήρη αδιαφορία.

Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί ανά πάσα στιγμή να ζητήσει την αποπληρωμή του διογκωμένου χρέους και είναι υποχρεωμένη να προβεί σε αυτή την κίνηση καθώς έχουν συνάψει διεθνή συμφωνία, η οποία δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Αν η γερμανική κυβέρνηση αρνηθεί εκ νέου να καταβάλει το οφειλόμενο ποσό, η Ελλάδα θα μπορούσε να προσφύγει στα διεθνή δικαστήρια, όπου και θα δικαιωνόταν παμψηφεί. Όμως κανένας κόμμα εξουσίας δεν διεκδίκησε με το πιο σύντομο, εύκολο και σίγουρο τρόπο τα νόμιμα.

Η Ελλάδα από το 1945 στο Παρίσι διαχώρισε το κατοχικό δάνειο από τις επανορθώσεις και τις πολεμικές αποζημιώσεις και ζητούσε την επιστροφή του. Το 1964 ο καθηγητής Α. Αγγελόπουλος, ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης, συμμετείχε στις πρώτες επαφές με τους Γερμανούς ώστε να μας επιστρέψουν το δάνειο που πήραν από την ΤτΕ βάζοντάς μας το πιστόλι στο κρόταφο. Το 1965 τον λόγο πήρε ο αείμνηστος Ανδρέας Παπανδρέου, του οποίου οι προσπάθειες αποδείχτηκαν άκαρπες, ενώ το 1966 στις τότε ελληνογερμανικές συνομιλίες στην Αθήνα πραγματοποιήθηκαν κάποιες συζητήσεις, επίσης χωρίς αποτέλεσμα. Τότε η Γερμανία ισχυρίστηκε ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε υπογράψει πως παραιτείται και δεν ζητάει οι Γερμανοί να αποπληρώσουν το χρέος που έπρεπε. Το «πανηγυράκι» των Γερμανών συνεχίστηκε όταν επικαλέστηκαν παραίτηση πρωθυπουργού. Έγινε έρευνα για να βρεθεί το σχετικό έγγραφο και αφού δεν βρέθηκε, το 1967 η Γερμανία παραδέχτηκε ότι ουδέποτε παραιτήθηκε πρωθυπουργός της χώρας μας από τα δικαιώματα του δανείου.

Στην αντιπολίτευση το 1975 το θέμα του δανείου ανακινήθηκε από τον καθηγητή Ξενοφώντα Ζολώτα. Περίπου 26 χρόνια μετά, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Αντώνης Σαμαράς έθεσε το θέμα ανεπίσημα στον Γερμανό ομόλογό του, ενώ στις 14 Νοεμβρίου του 1995 το έθεσε με ρηματική διακοίνωση.

ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ

1941	Ποσά σε δραχμές προς τους Γερμανούς	Ποσά σε δραχμές προς τους Ιταλούς	Σύνολο
Αύγουστος	2.467.200	1.500.000	3.967.200
Σεπτέμβριος	3.393.600	1.500.000	4.893.600
Οκτώβριος	2.052.000	500.000	2.552.000
Νοέμβριος	925.400	750.000	1.675.400
Δεκέμβριος	3.602.900	3.340.00	6.942.900

1942	Ποσά σε δραχμές προς τους Γερμανούς	Ποσά σε δραχμές προς τους Ιταλούς	Σύνολο
Ιανουάριος	4.396.000	1.030.000	5.426.000
Φεβρουάριος	4.589.000	1.200.000	5.789.000
Μάρτιος	5.430.000	1.300.000	6.730.000
Απρίλιος	6.705.000	1.750.000	8.455.000
Μάιος	12.500.000	1.750.000	14.250.000
Ιούνιος	14.720.000	5.050.000	19.770.000
Ιούλιος	15.750.000	2.969.000	18.719.000
Αύγουστος	20.750.000	5.183.100	25.913.100
Σεπτέμβριος	16.007.500	6.166.700	23.074.200
Οκτώβριος	14.091.700	8.047.800	22.139.500
Νοέμβριος	4.750.000	5.134.500	9.884.500
Δεκέμβριος	13.750.000	11.001.600	24.751.600

1943	Ποσά σε δραχμές προς τους Γερμανούς	Ποσά σε δραχμές προς τους Ιταλούς	Σύνολο
Ιανουάριος	20.000.000	14.000.000	34.00.000
Φεβρουάριος	20.000.000	12.500.000	32.5000.000
Μάρτιος	12.000.000	8.000.000	20.000.000

Ο Χίτλερ αναγνώριζε το δάνειο

Του Χάγκεν Φλάισερ

Καθηγητή ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών

Στο γερµανοϊταλικό Εµπιστευτικό Πρωτόκολλο της Ρώµης, καθώς και στις επακόλουθες τριµερείς συµφωνίες, είχε συµφωνηθεί η αποπληρωµή των ποσών που είχαν εισπραχθεί πέραν των ισόποσων κατά µήνα καταβλητέων πληρωµών -δηλαδή των δικαιολογήσιµων σύµφωνα µε το διεθνές δίκαιο-των αυτών καθαυτών εξόδων κατοχής: «Διά των ποσών τούτων θα χρεώνονται υπό της Τραπέζης της Ελλάδος εις νέους ανοιχθησοµένους ατόκους [sic] λογαριασµούς η Γερµανική και Ιταλική Κυβέρνησις [sic] εις δραχµάς αναλόγως των υφ’ εκατέρων των δύο στρατευµάτων κατοχής αναλαµβανοµένων ποσών».

Εποµένως, για την επιστροφή του «δανείου» αυτού -έστω µε κάποια φραστική επιφύλαξη- οι δύο δυνάµεις κατοχής µέσω υψηλόβαθµων αξιωµατούχων των δύο υπουργείων Εξωτερικών είχαν δεσµευτεί ρητά απέναντι στο Ελληνικό Δηµόσιο. H γερµανική πλευρά µάλιστα αναγνώριζε την υποχρέωση αυτή όχι µόνο µε την ενδοϋπηρεσιακά χρησιµοποιούµενη ορολογία, αλλά και έµπρακτα, όταν ήδη από το 1943 άρχισε (παράλληλα µε την είσπραξη νέων δανειοληπτικών ποσών) την αποπληρωµή των παλαιοτέρων χρεώσεων σε µηνιαίες δόσεις. Η τελευταία από αυτές µάλιστα, ύψους 300 τρισ. (πληθωριστικών!) δραχµών, καταβλήθηκε έξι µέρες πριν από την αποχώρηση της Βέρµαχτ από την Αθήνα!

Ένα µήνα πριν από την οριστική κατάρρευση του Τρίτου Ράιχ, το άλλοτε οικονοµικό επιτελείο της γερµανικής πρεσβείας στην Αθήνα υπέβαλε µια ογκωδέστατη τελική έκθεση στον πρόεδρο της κρατικής τραπέζας (Reichsbank), µε κοινοποίηση προς το γερµανικό ΥΠΕΞ (και τον Χ. Νόιµπαχερ, ειδικό πληρεξούσιο για τη ΝΑ Ευρώπη), στην οποία διευκρινιζόταν ότι το «δάνειο» αποτελούσε «πολιτικό χρέος απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση». Για τον προσδιορισµό του ύψους του «γερµανικού χρέους προς την Ελλάδα» («Reichsverschuldung gegenuber Griechenland»), οι συντάκτες κατέβαλαν φιλότιµες προσπάθειες και τελικά -βέβαια όχι µε πρόθεση να... αδικήσουν τη Γερµανία- το υπολόγισαν στο ποσό των 476 εκατ. γερµανικών µάρκων, µε σηµερινή αξία περισσότερο από 5.000.000.000 ευρώ, χωρίς τόκους εννοείται. Από την ελληνική πλευρά κυκλοφορούν και πολύ υψηλότερες εκτιµήσεις.

Με δεδοµένο ότι η έκθεση των Γερµανών εµπειρογνωµόνων συντάχθηκε «για µελλοντική χρήση», θα µπορούσε να αποτελέσει τη βάση ελληνογερµανικών διαπραγµατεύσεων. Να τεθεί δηλαδή τέρµα σε µια παράλογη κατάσταση, που σφραγίζεται από το γεγονός ότι οι επίσηµοι εκπρόσωποι του ναζιστικού Ράιχ είχαν έµπρακτα αναγνωρίσει το συγκεκριµένο γερµανικό χρέος, για το οποίο το δηµοκρατικό διάδοχο κράτος της Οµοσπονδιακής Δηµοκρατίας τηρεί µέχρι σήµερα σιγήν ιχθύος: δεν παραλαµβάνει καν τα σχετικά έγγραφα, επικαλούµενο ρήτρα σε παλαιά γερµανοελληνική «σύµβαση περί αµοιβαίας δικαστικής αντιλήψεως» επί καθεστώτων Χίτλερ - Μεταξά.

Πηγή